สารนาถเป็นหนุึ่งในพุทธสถานที่มีความสำคัญที่สุดของชาวพุทธ เนื่องจากเป็นที่ตั้งของสถานที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา เริ่มต้นประกาศพระพุทธศาสนาเพื่อเป็นที่พึ่งแก่มหาชนทั้งหลาย สารนาถเป็นที่ตั้งของสังเวชนียสถานแห่งที่ 3 ใน 4 สังเวชนียสถาน
ความสำคัญ: เป็นที่ตั้งของสถานที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงพระปฐมเทศนา
ที่ตั้ง : ห่างจากเมืองพาราณสีไปทางเหนือประมาณ 10 กิโลเมตร รัฐอุตตรประเทศ ประเทศอินเดีย
ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับสารนาถ
- สารนาถ มาจากศัพท์ว่า สารงฺค + นารถ ที่แปลว่า ที่อยู่ของสัตว์จำพวกกวาง สารนาถยังรู้จักกันดีในชื่อ “อิสิปตนมฤคทายวัน” หรือ “ฤๅษีปัตนมฤคทายวัน” ที่แปลว่า ป่าอันยกให้แก่หมู่กวาง
- ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เป็นสถานที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงพระปฐมเทศนา “ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร” แก่ปัญจวคีย์ทั้ง 5
- เป็นสถานที่เกิดพระรัตนตรัยครบ 3 องค์ คือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์
กลุ่มพุทธสถานโบราณในสารนาถ
รอบบริเวณป่าอิสิปตนมฤคทายวันในปัจจุบัน คงเหลือเพียงซากโบราณสถานที่สำคัญกระจายอยู่เป็นพื้นที่กว้าง ซึ่งพระเจ้าอโศกมหาราชทรงโปรดให้สร้างขึ้น
เมื่อเราเดินเข้ามาระยะหนึ่งจะมองเห็นสถูป ถึงแม้จะเห็นไม่ชัด เพราะเรามาในช่วงเช้าตรู่ที่อากาศหนาวและหมอกหนามาก ก็ยังเห็นว่ามีขนาดใหญ่มาก
สถูปนี้ เรียกว่า “ธรรมเมกขสถูป” มาจากคำว่า ธัมม+อิกข+สถูป ที่แปลว่า สถานที่เห็นธรรมเป็นสถานที่ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมกัณฑ์แรก เรียกว่า “ปฐมเทศนา” พระองค์ทรงแสดงปฐมเทศนาชื่อ ธรรมจักรกัปปวัตตนสูตร โปรดปัญจวัคคีย์ ทั้ง 5
ธัมเมกขสถูปเป็นสถูปขนาดใหญ่ที่สร้างเพื่ออุทิศแด่พระอัญญาโกณฑัญญะ ผู้ซึ่งเห็นธรรมเป็นท่านแรก สถูปมีสถาปัตยกรรมแบบเมาริยะ เป็นทรงกลมแบบบาตรคว่ำ มีความสูงจากฐาน 42 เมตร และมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 28.3 เมตร ด้านล่างก่อด้วยหิน สูงขึ้นไปอีกชั้นหนึ่ง ทำเป็นช่องๆ แต่ละช่องได้ประดิษฐานพระพุทธรูปแบบต่างๆ ส่วนช่องใหญ่รอบองค์พระสถูปนั้นมี 8 ช่อง ซึ่งมีความหมายถึง มรรคมีองค์ 8 ประการ ภายหลังจากสถูปองค์เก่าถูกทำลายได้มีการสร้างสถูปแห่งนี้ขึ้นมาใหม่ เมื่อปีพุทธศักราช 2337
เจาคันธีสถูป: เป็นจุดที่เชื่อว่าพระพุทธเจ้าได้ทรงพบกับปัญจวัคคีย์ ณ สถานที่แห่งนี้ แต่สภาพที่เห็นปัจจุบันมีการต่อเติมในเวลาต่อมา และยังมีสภาพสมบูรณ์
ซากฐานเจดีธรรมราชิกสถูป: มีศิลาจารึกพระเจ้าอโศก ซึ่งจารเป็นอักษรพราหมี (อ่านว่า พราม-มี)
ซากเสาหินพระเจ้าอโศกมหาราชที่ถูกทุบทำลาย
มูลคันธกุฎี : เป็น “กุฏิ” ที่พระพุทธเจ้าประทับในพรรษาแรกหลังการตรัสรู้ ซึ่งสร้างขึ้นโดยพระเจ้าอโศกมหาราช
ยสสถูปหรือยสเจดีย์ : สถานที่พระยสเถระบรรลุพระอรหันต์ (พระอริยสาวกองค์ที่ 6) พร้อมกับบิดาของท่านที่ได้บรรลุเป็นพระโสดาบัน เป็นอุบาสกคนแรกของโลก
การไปสารนาถนอกเหนือจากได้เยี่ยมชมสถานที่ที่ว่ามาแล้ว การไปชมพิพิธภัณฑ์โบราณคดีสารนาถ เป็นสิ่งที่ห้ามพลาดเลย ภายในพิพิธภัณฑ์เราได้เข้าไปชม ”พระพุทธปฏิมา ปางปฐมเทศนา” ที่สมบูรณ์ที่สุดในโลกและสวยจนชนะรางวัลการประกวดขององค์การ UNESCO นับว่าเป็นพระพุทธรูปที่สวยงามที่สุดในโลกองค์หนึ่ง เราได้เห็นแล้วเป็นบุญตามากจริงๆ
อีกสิ่งหนึ่งที่จะได้เห็น คือ เสาหินพระเจ้าอโศกที่ยังคงสภาพสมบูรณ์มาก ที่นี่เสียดายมาก เพราะไม่อนุญาตให้เอากล้องหรือมือถือเข้าไปถ่ายภาพเลย
Cr.รูปภาพจากwikipedia: พระพุทธรูปปางทรงแสดงปฐมเทศนา
บทความที่เกี่ยวข้อง
- รวบรวมข้อมูลสำหรับผู้ที่จะไปแสวงบุญ ณ สังเวชนียสถาน 4 ตำบล ประเทศอินเดีย,เนปาล
- สังเวชนียสถานแห่งที่ 1 ลุมพินี,เนปาล (Lumbini, Nepal)
- สังเวชนียสถานแห่งที่ 2 พุทธคยา,อินเดีย (BodhGaya, India)
- สังเวชนียสถานแห่งที่ 4 กุสินารา,อินเดีย (Kusinaga,India)
Tips
- 50 ข้อควรรู้ก่อนไปเยือนอินเดียครั้งแรก
- ใครที่วางแผนไปเดินทางไปอินเดีย ขอแนะนำให้เช่า Pocket Wifi สำหรับใช้ที่อินเดียโดยเฉพาะเพราะสามารถใช้งานอินเทอร์เน็ตได้ไม่จำกัดและแชร์ได้หลายเครื่อง
